Theo khoản 1 Điều 5 Luật Tổ chức Toà án nhân dân năm 2024, Toà án tổ chức và hoạt động trên nguyên tắc độc lập theo thẩm quyền xét xử. Độc lập tư pháp là đặc trưng cốt lõi của quyền tư pháp, tính độc lập này giúp đảm bảo chức năng của Toà án, đó là xét xử nhằm đảm bảo công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Tuy nhiên, thực tế sự độc lập của Toà án ở nước ta không phải lúc nào cũng được đảm bảo. Nhận thức rõ được vấn đề này, cuốn sách “Kinh nghiệm các nước trên thế giới về sự độc lập của Toà án, một số gợi mở cho Việt Nam” do TS. Trương Thị Thu Trang làm chủ biên sẽ cung cấp cho độc giả cái nhìn toàn diện về sự độc lập của Toà án, kinh nghiệm thực tiễn ở một số quốc gia điển hình và những gợi mở cho Việt Nam.

Nội dung cuốn sách được chia làm 3 chương:

Chương 1 – Cơ sở lý luận về sự độc lập của Toà án. Trong chương này, nhóm tác giả trình bày khái niệm, ý nghĩa và vai trò sự độc lập của Toà án, đồng thời làm rõ từng nội dung độc lập của Toà án trong các mối quan hệ với các Đảng phái chính trị, cơ quan lập pháp và hành pháp, Thẩm phán, Hội thẩm/Bồi thẩm; sự độc lập Hội đồng xét xử với các chủ thể tham gia vụ án và với truyền thông, dư luận xã hội. Phân tích về các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến sự độc lập của Toà án cũng như các yếu tố đảm bảo sự độc lập của Toà án

Chương 2 – Sự độc lập của Toà án ở các nước trên thế giới. Trên cơ sở khái lược chung quy định về sự độc lập của Toà án trên thế giới, nhóm tác giả tập trung phân tích sự độc lập của Toà án ở một số nước điển hình như: Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Canada với mô hình tố tụng tranh tụng; Pháp, Đức với mô hình tố tụng thẩm vấn; Nhật Bản, Trung Quốc và Liên bang Nga với mô hình tố tụng kết hợp. Nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù các quy định về sự độc lập của Toà án cùng với các cơ chế bảo đảm sự độc lập ấy của mỗi nước là khác nhau, tuỳ thuộc vào điều kiện riêng của từng nước, song vẫn có những điểm tương đồng ở một số nội dung nhất định ở những nước có điểm giống nhau về cơ chế phân chia quyền lực hoặc giống nhau về mô hình tố tụng.

Chương 3 – Sự độc lập của Toà án ở Việt Nam và những gợi mở từ kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Nhóm tác giả nhận định rằng, công cuộc cải cách tư pháp ở Việt Nam trong khoảng 15 năm qua đã đạt được những kết quả nhất định trong việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Toà án ở Việt Nam theo hướng ngày càng đảm bảo sự độc lập của Toà án trong mối quan hệ với Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội, cơ quan hành pháp, Viện Kiểm sát, cơ quan điều tra cũng như sự độc lập của Thẩm phán và Hội đồng nhân dân khi xét xử. Trên cơ sở phân tích những vấn đề mang tính quy luật đã được các nước điển hình giải quyết để đảm bảo sự độc lập của Toà án, nhóm tác giả đã kết hợp phương thức giải quyết vấn đề của các học giả nước ngoài với đề xuất của các học giả trong nước cùng những ý kiến riêng của nhóm để đề xuất một số giải pháp mang tính gợi mở nhằm giải quyết các vấn đề của Việt Nam.

Cuốn sách là kết quả của quá trình nghiên cứu công phu, đầy tâm huyết của nhóm tác giả. Với những nội dung được phân tích chuyên sâu, hy vọng cuốn sách sẽ cung cấp thêm những gợi ý cho nhà hoạch định chính sách cùng những người trực tiếp thực hiện hoạt động xét xử của Toà án trong việc tìm ra và thực hiện những giải pháp đảm bảo sự độc lập của Toà án ở Việt Nam.

Trân trọng giới thiệu tới bạn đọc!