Trong bối cảnh cải cách pháp luật, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, vấn đề hoàn thiện pháp luật về ban hành quyết định hành chính nói chung và pháp luật kiểm soát ban hành quyết định hành chính nói riêng là việc làm cấp thiết, nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý bộ máy nhà nước và sự hài hòa với luật pháp quốc tế. Để giúp độc giả có thêm tư liệu tìm hiểu, nghiên cứu về vấn đề trên, Nhà Xuất bản Tư pháp phát hành cuốn sách “Hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính ở Việt Nam hiện nay”.

Cuốn sách phân tích có hệ thống về pháp luật kiểm soát ban hành quyết định hành chính (QĐHC) dưới góc độ lý luận và thực tiễn, đồng thời đưa ra giải pháp hoàn thiện pháp luật kiểm soát ban hành QĐHC ở nước ta.

Về cơ sở lý luận, tác giả trình bày các khái niệm liên quan đến QĐHC, ban hành, kiểm soát và pháp luật kiểm soát ban hành QĐHC, tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật kiểm soát ban hành QĐHC ở Việt Nam. Hiện nay, chưa có khái niệm chung về QĐHC hay pháp luật kiểm soát ban hành QĐHC. Tuy nhiên, trong các văn bản pháp luật của từng lĩnh vực cụ thể và thực tiễn hoạt động thanh tra, giám sát, khiếu nại, tố cáo đã thiết lập được cơ chế kiểm soát các QĐHC. Việc kiểm soát ban hành QĐHC được thực hiện bởi nhiều chủ thể, hình thức và phương tiện khác nhau nhưng nhìn chung đều sử dụng hai phương thức là kiểm soát bằng quyền lực nhà nước và quyền lực nhân dân. Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành QĐHC là thước đo để đánh giá hiệu quả quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc kiểm soát ban hành QĐHC. Những tiêu chí này phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản về mặt nội dung và hình thức như: bảo đảm tính toàn diện, thống nhất, đồng bộ, khả thi, hiệu quả, minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu, bảo đảm kỹ thuật lập pháp, lập quy. Bên cạnh đó, tác giả nghiên cứu và có sự so sánh với pháp luật kiểm soát ban hành QĐHC của một số quốc gia trên thế giới để rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Về thực tiễn, tác giả rà soát các quy định liên quan đến kiểm soát ban hành QĐHC theo từng nhóm lĩnh vực ở nước ta, gồm: nhóm các quy định về chủ thể kiểm soát, tiêu chí kiểm soát tính hợp pháp, hợp lý, thủ tục kiểm soát, xử lý kết quả kiểm soát ban hành QĐHC, nhóm các quy định xử lý kết quả kiểm soát ban hành QĐHC bất hợp pháp và trách nhiệm của các chủ thể kiểm soát ban hành QĐHC. Có thể thấy, chúng ta có một hệ thống văn bản pháp luật tương đối hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc kiểm soát ban hành QĐHC; đảm bảo thể chế hoá đầy đủ định hướng về cải cách hành chính, cải cách chế độ công vụ; chất lượng, hiệu quả, hiệu lực của các QĐHC ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại những khoảng trống pháp lý, thiếu các quy định cụ thể dẫn đến lúng túng, khó khăn trong thực hiện, một số quy định chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ khi thi hành, thiếu khả thi và hạn chế về kỹ thuật lập pháp,…

Từ những nghiên cứu lý luận và thực tiễn trên, tác giả đưa ra một số quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành QĐHC ở Việt Nam hiện nay. Các quy định pháp luật phải đảm bảo thể chế hoá quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực cải cách hành chính, cụ thể hoá các quy định của Hiến pháp 2013, tạo lập khuôn khổ pháp lý chung, tạo sự đồng bộ, nhất quán, minh bạch, công khai. Về giải pháp, cần xây dựng hệ thống nguyên tắc chung về ban hành QĐHC; rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp, tăng cường sự giám sát, kiểm tra việc ban hành và thi hành QĐHC bất hợp pháp, đặc biệt là sự tham gia giám sát của của các cơ quan dân cử, tổ chức chính trị xã hội, nhân dân địa phương,…

Sách là tài liệu tham khảo hữu ích dành cho các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách, sinh viên, bạn đọc quan tâm đến lĩnh vực pháp luật hành chính và quản lý công ở Việt Nam.

Trân trọng giới thiệu tới bạn đọc!